स्वस्तात मस्त बुडापेस्ट (भाग - २ ) What & where to eat & buy in Budapest

Fishermen's Bastion, Budapest

Air bnb च्या अपार्टमेंट मध्ये राहाण्याचे सुख म्हणजे घरच्या सारखे राहायला मिळते . किचन असल्याने आपल्याला हव्या त्या गोष्टी बनवता येतात . अनेक वर्षाचा ट्रेक्सचा अनुभव असल्याने पूर्ण ट्रिपचा फूड प्लान बनवून त्याप्रमाणे सामान घेतले होते . त्याचा खूप फायदा झाला. त्याबरोबर स्थानिक खाण्याचा आस्वादही घेतला . उन्हाळ्याचे दिवस असल्याने सकाळी ७ ते रात्री ८. ३० पर्यंत सूर्यप्रकाश असायचा त्याचा फायदा घेउन भरपूर भटकंती केली . 

हंगेरी हा देश अनेक वर्ष रशियन कम्युनिस्ट राजवटीच्या पोलादी पडद्या आड होता . त्यामुळे त्याची छाप इथल्या लोकांवर आणि इमारतींवर दिसत होती. एकाच प्रकारच्या ठोकळेबाज इमारती. त्यांची कड्या कुलूपात बंद असलेली भव्य दारे. इथे लोकांमध्ये सिगारेट पिण्याचे प्रमाण भरपूर आहे. त्यामुळे जिकडे तिकडे सिगारेटसची थोटक पडलेली पाहायला मिळतात . रस्ता आणि परिसर स्वच्छ पण सिगरेटसच्या थोटकांमुळे त्याला गालबोट लागलेल . ऱस्त्यात कचरा टाकायला जे स्टीलचे डबे ठेवले होते . त्यावरही सिगारेट विझवून टाकायला वेगळी सोय केलेली होती. बस प्रवासात स्थानिकांशी संवाद साधण्याचा प्रयत्न केला, पण मुख्य अडचण भाषेची होती. इंग्रजी भाषा फक्त गाईड आणि विक्रेत्यांना थोडीफार येते. बाकी मात्र आनंदी आनंद आहे. भाषेच्या अडचणीमुळे लोक संवाद साधायला उत्सुक नसतात. हा देश २००४ साली पर्यटकांसाठी खुला झालेला आहे. बुडापेस्ट मध्ये देशोदेशीचे पर्यटक आता मोठ्याप्रमाणावर येत असल्याने हळूहळू बदल होतोय.

Turul bird, Budapest

आम्ही ॲस्टोरीया चौकात येउन आज बुडा बाजूला जाणारी बस पकडली . काल बुडापेस्ट मध्ये उतरल्यापासून ट्राम, बसेस, इलेक्ट्रीक बसेस, मेट्रो अशा सर्व प्रकारची सार्वजनिक वाहातुक व्यवस्था  (Public transport) दिसत होती. या शिवाय आपल्या कडच्या उबर सारखी बोल्ट (Bolt) ही टॅक्सी सेवाही आहे  भारतातल्या कुठल्याही राज्यापेक्षा कमी लोकसंख्या असलेला हा छोटा देश आहे,  तरीही त्यांना सर्व प्रकारची सार्वजनिक वाहातुक व्यवस्था कशी काय परवडते हा प्रश्न होता . कारण आपल्याकडे पब्लिक ट्रांसपोर्ट तोट्यात आहे सांगून बंद करण्यासाठी सरकारच पुढाकार घेत असते. या ठिकाणी अजून एक गोष्ट पाहिली . पब्लिक ट्रांसपोर्टसाठी रस्त्यावर वेगळी लेन आहे .त्यामुळे सकाळी आणि संध्याकाळी ज्यावेळी रस्त्यावर मोठ्याप्रमाणावर गाड्या आल्यामुळे ट्रॅफीक जाम होते. तेंव्हा बसेस मात्र त्यांच्यासाठी राखीव लेन मधून सुसाट पुढे जातात. याशिवाय पूर्ण शहरात फुटपाथला लागून असलेली एक छोटी लेन लाल रंगात रंगवलेली असते . ती फक्त सायकलींसाठी असते . त्यामुळे सायकल आणि बॅटरी ऑपरेटेड स्कुटर चालवणाऱ्याचे प्रमाणही इथे जास्त आहे .

Chain bridge, Budapest

डॅन्यूब नदीवरचा चेन ब्रीज हा पूल ओलांडून बस बुडा बाजूला आली . समोर दोन हिरव्यागार टेकड्या दिसत होत्या . एकावर बुडा कॅसल वसवलेला आहे तर दुसऱ्या टेकडीवर गेल्लर्ट हिलवर (Gellért Hill) सिटाडेल आहे . बुडापेस्ट मधली ऐतिहासिक ठिकाणे या भागात मोठ्या प्रमाणावर आहेत.

Archaeological Site at Buda Castle 

हंगेरीचा इतिहासात डोकावल्यास इसवीसन ८९५ पूर्वी वेगवेगळ्या भटक्या जमातींचे हंगेरीवर राज्य होते. पोपने पाठवलेल्या दुतांनी या जमातींना एकत्र करुन ख्रिश्चनांचे राज्य स्थापन केले. इसवीसन १००० मध्ये सेंट स्टिफनसन यांना पोपने हंगेरीचा राजा म्हणून मान्यता दिली . चौदाव्या शतकात हंगेरीची भरभराट होत होती . त्यावेळी मोंगंलानी आक्रमण केले . ते परतवून हंगेरीने सांस्कृतिक आणि इतर आघाड्यांवर प्रगती केली.  इसवीसन १५६७ मध्ये तुर्कानी हंगेरीवर आक्रमण केले आणि हंगेरीचे ट्रांसव्हीलिया, हंगेरी आणि तुर्की साम्राज्य असे तीन तुकडे झाले . पुढच्या १५० वर्षात तुर्कानी हंगेरियन साम्राज्याचे अजून लचके तोडले. उरलेले हंगेरीन साम्राज्य ऑस्ट्रियाच्या हाब्सबर्ग साम्राज्याचा भाग झाले. १८ व्या शतकात हाब्सबर्गांनी तुर्कींचा पाडाव केला आणि हंगेरीची पुन्हा भरभराट सुरु झाली . बुडापेस्ट हे युरोपातले महत्वाचे शहर म्हणून उदयाला आले . हाब्सबर्ग साम्राज्या विरुध्द जनक्षोभ उसळला परंतु त्यांनी तो दाबून टाकला आणि काळाची गरज म्हणून ऑस्टो हंगेरीय साम्राज्याची स्थापना केली . पहिल्या महायुध्दात हंगेरी जर्मनीच्या बाजूने लढली. महायुद्धानंतर झालेल्या तहानुसार हंगेरीने आपली ७२% जमीन गमावली . झेकोस्लाव्हेकीया , युगोस्लाव्हिया , रोमानिया या देशात जर्मनीचा भूभाग वाटला गेला . यामुळे असंतुष्ट झालेल्या हंगेरिने दुसऱ्या महायुद्धात पुन्हा जर्मनांना साथ दिली . दुसरे महायुद्ध संपल्यानंतर हंगेरी सोव्हिएत युनियनच्या अधिपत्याखाली गेला. त्यानंतर तेथील अर्थव्यवस्था आणि लोकांच्या राहाणीमानाचा दर्जा खालावत गेला . इसवीसन १९६८ ला हंगेरीने आपली अर्थव्यवस्था खुली केली. २३ ऑक्टोबर १९८९ मध्ये रिपब्लिक ऑफ हंगेरीची स्थापना होवून पहिल्या निवडणूका झाल्या . इसवीसन २००४  मधे हंगेरी युरोपियन युनियनची सदस्य बनली .

Fishermen's Bastion, Budapest

Fishermen's Bastion, Budapest

बुडा कॅसल च्या टेकडीवर जाण्यासाठी फेनिक्युलर ट्रेन, बॅटरी ऑपरेटेड ८ सीटर गाड्या आहेत आणि चालत जाण्याचा पर्यायही आहे . फ़ेनिक्युलरची लाईन पाहून आम्ही चालत जाण्याचा पर्याय निवडला. बुडा कॅसलच्या टेकडीवर जाणार्‍या वळणावळणाच्या रस्त्याने १० मिनिटे चढत गेल्यावर डाव्या बाजूला " फ़िशरमन बॅशन" (Fishermen's Bastion)  कडे जाणार्‍या पायर्‍या दिसत होत्या. एखाद्या परीकथेत शोभावी अशी फ़िशरमन बॅशनची रचना करण्यात आलेली आहे. मुळ किल्ल्याची तटबंदी तोडून इसवीसन १८९५ मध्ये इथे ७ बुरुज बांधण्यात आले. हंगेरीची स्थापना करणार्‍या ७ जमातींचे प्रतिक असलेल्या या बुरुजांची रचना परीकथेतल्या किल्ल्या बुरुजांसारखी आहे. या बुरुजांच्या खिडक्यां मधून बुडापेस्टचे विहंगम दृश्य दिसते. Fishermen's Bastion २४ तास उघडे असते. या बुरुजांच्या सर्वात वरच्या मजल्यावर जाण्यासाठी पैसे आकारले जातात. पण तिथे पर्यंत जाण्याची गरज नाही, कारण जिथे पर्यंत फ़्री एंट्री आहे तिथूनही संपूर्ण दृश्य दिसते. यातील एका बुरुजात रेस्टॉरंटही आहे. Fishermen's Bastion (मच्छीमारांचा बुरुज) हे नाव किल्ल्याच्या टेकडी त्याखाली असलेल्या कोळी लोकांच्या गावामुळे पडले असावे. मध्ययुगापासून त्याठिकाणी कोळी लोकांची वस्ती होती. फिशरमन बॅसेशन पर्यटकांनी कायम फुललेले असते.

Matthias Church, Budapest

Matthias Church, Budapest

Fishermen's Bastion च्या आतल्या बाजूला मॅथ्थिअस चर्चचे (Matthias Church) दोन सुळके आकाशात घुसलेले दिसतात. दहाव्या शतकात या ठिकाणी चर्च होते. वेगवेगळ्या काळात या चर्चची पूर्नबांधणी करण्यात आली. आज दिसणारे चर्च एकोणीसाव्या शतकात हॉफ़्सबर्ग सम्राट जोसेफ़ने बांधले. या चर्चच्या कौलांची रंगसंगती सुंदर आहे. चर्च मध्ये फिरण्यासाठी एंट्री फी नाही, पण टॉवर चढून जाऊन वरुन पाहाण्याकरीता ५ युरो फी आहे .  

Buda Palace, Buda Castle

Buda Palace, Buda Castle

चर्च पाहून १० ते १५ मिनिटे चालत गेल्यावर आपण बुडा कॅसल मधील राजवाड्यापाशी पोहोचतो. इसवीसन १२४७ मध्ये राजा बेला - ४ याने या टेकडीवर पहिल्यांदा राजवाडा बांधल्याचा उल्लेख आढळतो. पण तो नक्की कुठे बांधला होता त्याचा ठावठिकाणा सापडलेला नाही. किल्ल्यातील सर्वात जूने अवशेष चौदाव्या शतकातील आहेत. स्टिफ़न या स्लोव्हेनियाच्या सरदाराने बांधलेल्या किल्ल्याच्या अवशेषांना "स्टिफ़न टॉवर" या नावाने ओळखले जाते. त्यानंतर राजा मॅथिअस याने याठिकाणी अनेक इमारती आणि चर्च बांधले होते. ११ सप्टेंबर १५२६ रोजी ओटोमान साम्राज्याने (तुर्कांनी) बुडा कॅसलवर आक्रमण करुन तो जिंकून घेतला. तुर्कांनी किल्ल्यातील संपत्ती बरोबर, ब्रॉंझची शिल्प, लायब्ररीतील पुस्तकेही लुटून नेली. त्यानंतर बुडा कॅसलचे वाईट दिवस सुरु झाले. त्याचा उपयोग बराकी, दारुकोठार, शस्त्रे ठेवण्याची जागा यासाठी व्हायला लागला. सतराव्या शतकात ख्रिश्चनांच्या संयुक्त फ़ौजेने या किल्ल्यावर हल्ला केला. त्यावेळी दारुकोठाराला लागलेल्या आगीत स्टिफ़न टॉवर नष्ट झाला. या विजयानंतर बुडा कॅसलचे दिवस पुन्हा पालटले. हाब्सबर्ग साम्राज्याने किल्ल्यावर आज दिसणार्‍या अनेक इमारती, महाल बांधले. दुसर्‍या महायुध्दात जर्मनांच्या ताब्यात हा किल्ला होता. त्यावेळी झालेल्या लढाईत किल्ल्याचे आणि महालांचे मोठे नुकसान झाले. महायुध्दानंतर किल्ल्याची पुनर्बांधणी करण्यात आली. किल्ल्याचा हा इतिहास किल्ल्यातील चार मजली बुडापेस्ट हिस्ट्री म्युझियम मध्ये पाहाता येतो. अकराव्या शतकापासूनच्या हंगेरीच्या आर्ट हिस्ट्रीचे प्रदर्शन "हंगेरीयन नॅशनल गॅलेरीत" पाहाता येते. याशिवाय किल्ल्याच्या आवारात असणारे  Matthias Fountain, Monument of Prince Eugene of Savoy, Turul bird, (काल्पनिक पक्षी), Fishing Children हे पुतळे पाहाण्यासारखे आहेत.  

Royal Garden & Danube, Buda Castle

Gate of Buda palace

किल्ल्याच्या डॅन्यूब नदीच्या बाजूला असलेल्या तटबंदीवरुन बुडा बाजू, डॅन्यूब नदी आणि पेस्ट बाजूचा अप्रतिम नजारा दिसतो. या तटबंदी खाली थेट रस्त्यापर्यंत दोन टप्प्यात रॉयल गार्डन १८७५ ते १८८२ दरम्यान बनवण्यात आले. तटबंदीत असलेल्या जीन्याने या रॉयल गार्डन मधून थेट खाली रस्त्यावर उतरता येते. रस्त्यावर दोन सुंदर आणि भव्य सैनिकांचे पुतळे आहेत. बस मधून जातांना हे पुतळे लक्ष वेधून घेतात. या ठिकाणी जागतिक महायुध्दावर आधारीत प्रदर्शन आहे. बुडापेस्टमध्ये अनेक म्युझियम्स आहेत. सर्व पाहायची तर आठवडाही पुरणार नाही. त्यामुळे म्युझियमचा नाद सोडून आम्ही किल्ल्यापासून १० मिनिटांच्या अंतरावर असणार्‍या लुकास बाथ (Lucas Bath) या ऐतिहासिक हमामखान्याकडे निघालो.

World War Exhibition, Budapest

बुडापेस्ट शहर फॉल्ट लाईनवर वसलेले आहे त्यामुळे बुडापेस्ट मध्ये १२० च्यावर गरम पाण्याचे झरे आहेत. रोमनानी या गरम पाण्यांच्या झऱ्यांच्या बाजूला वस्ती केली होती. त्याचे पुरावे उत्खननात मिळालेले आहेत. सोळाव्या शतकात तुर्कांनी बुडापेस्टवर आक्रमण केले आणि जिंकून घेतले. ओटोमान सम्राटांनी हमामखाने बुडापेस्ट बांधले. गरम पाण्यांच्या झर्‍यांचे पाणी वळवून हमामखान्यात खेळवण्यात आले. बुडापेस्ट मधल्या हमामखान्यांचा उपयोग आंघोळी बरोबरच औषधोपचारासाठी करण्यात आला. त्यामुळे युरोपाच्या वेगवेगळ्या भागातून याठिकाणी औषधोपचार करण्यासाठी याठिकाणी राज घराण्यातील लोक, सरदार, व्यापारी  यायला लागले. त्यामुळे हे तुर्की हमामखाने युरोपात अल्पावधीत लोकप्रिय झाले. बुडापेस्टच्या संस्कृतीचा ते भाग बनले आहेत. आजही बुडापेस्टचे नागरीक या हमामखान्यांत वरचेवर येतात. हमामखाने सकाळी ६ वाजता उघडतात. बुडापेस्टचे नागरीक गर्दी होण्यापूर्वी सकाळीच हजेरी लावतात.

 बुडापेस्ट मधल्या हमामखान्यांचा उपयोग आंघोळी बरोबरच औषधोपचारासाठी करण्यात आला. बुडा बाजूला असलेले अनेक बाथ सोळाव्या शतकापासून आजवर कार्यरत आहेत . त्यातलाच एक म्हणजे लुकास बाथ. बुडा पास असणार्‍यांसाठी इथे मोफ़त प्रवेश आहे. या बाथ मध्ये २५ अंश सेल्सियस ते ३२ अंश सेल्सियस तापमान असलेले चार वेगवेगळे पूल आहेत. याशिवाय वॉटर जेट असलेले पूल, सौना बाथ, हॉट प्लॅट्फ़ॉर्मस आहेत. इथे लॉकर भाड्याने घेऊन आपले सामान त्यात ठेवता येते. टॉ्वेल आणि बाथ किट येथे सशुल्क मिळते, पण आपले नेलेले चांगले. येथील पाण्यात calcium, magnesium, hydrogen-carbonate and sulphate, chloride, Sodium हे घटक असल्याने हे पाणी मध्ययुगा पासून सांधेदुखी आणि इतर आजार बरे करण्यासाठी वापरले जाते. त्यासाठी पहिल्या मजल्यावर वेगळे पूल आहेत. लुकास बाथ मध्ये केबीन्स म्हणजे प्रायव्हेट पूल सुध्दा आहेत.  गरम पाण्यात डुंबण्यामुळे आमच्या शरीरातला सर्व शिण निघून गेला. जेट असलेल्या स्विमिंग पूल मध्ये आणि व्हर्ल पूल मध्ये भरपूर गर्दी असते. सर्व बाथ्स मध्ये खाण्या पिण्यासाठी रेस्टॉरंट आहेत.

रुडास बाथ (Rudas bath) हा डेन्युब नदी आणि त्यामागे असलेल्या गेल्लर्ट हिलच्या मधल्या चिंचोळ्या पट्ट्यावर आहे. या बाथ मध्ये अष्टकोनी स्विमिंग पूल असून त्याच्या ८ कोपऱ्यात असलेल्या खांबावर वरचा घुमट तोलून धरलेला आहे. या घुमटात नैसर्गिक प्रकाश येण्यासाठी झरोके ठेवलेले आहेत. बर्‍याच ठिकाणी या नैसर्गिक प्रकाशाची जागा विद्युत दिव्यांनी घेतलेली आहे.हॉप इन हॉप बसचा रुडास बाथ येथे स्टॉप आहे. याशिवाय पेस्ट बाजूला Széchenyi Thermal Bath हा युरोपातील सर्वात मोठा हमामखाना आहे. या ठिकाणी पर्यटकांची भरपूर गर्दी असते.

रुडास बाथ बघून सिटाडेलला जाण्यासाठी बस पकडली. बुडा बाजूला जाणार्‍या बसेसचा शेवटचा थांबा आहे. थांब्यावर उतरुन १० मिनिटे चढत गेल्यावर आपण सिटाडेलवर पोहोचतो. बुडापेस्ट मधला हा सर्वात उंच भाग आहे. येथून सूर्योदय अणि सूर्यास्त दोन्ही सुंदर दिसतात. आम्ही जुलै महिन्यात तिथे होतो. सूर्यास्त रात्री ८.४५ वाजता होणार होता. त्यामुळे सिटाडेल वरुन दिसणारे बुडापेस्ट शहराचे विहंगम दृश्य पाहून गेल्लर्ट हिल उतरुन खाली आलो. डेन्यूब नदीवरचा सुप्रसिध्द चेन ब्रीज ओलांडून वॅसी स्ट्रीटवर आलो.

Citadel from Buda Castle, Budapest

वॅसी ऊट्का Vaci Utca हा रस्ता खरेदीसाठी आणि खाऊ गल्लीसाठी प्रसिध्द आहे. या रस्त्यावर वहानांना प्रवेश नाही. त्यामुळे फ़ुटपाथवर, रस्त्यावर अनेक रेस्टॉरंटनी टेबल खूर्च्या मांडून ठेवलेल्या असतात. सोबत मेन्यू कार्ड असते. त्यावर पदार्थांचे फ़ोटो आणि त्यातील घटकांची नावे लिहीलेली असतात. हंगेरीयन पदार्थ श्निट्झेल (Schnitzel), गुलाश सूप, चिकन पॅप्रिका, डोबोस टोर्टे इथे खायला मिळतात.   

Vaci Street, Budapest

What & where to eat at Vaci Street, Budapest

गुलाश सूप (Goulash Soup) :-

गुलाश सूप हा हंगेरीची राष्ट्रीय खाद्यपदार्थ आहे. सणासुदीला आणि पाहूणे आले की हा खास पदार्थ आजही घरोघरी बनवला जातो. गुलाश सूप हे मटण, पोर्क, बीफ़, व्हिएल यापासून बनवतात. कांदा आणि मटणाचे तुकडे तपकीरी होईपर्यंत तेलात परतात. त्यात पॅप्रिका, पाणी, गाजर, ब्रोकोली, फ़्लॉवर, कोबी इत्यादी घालून सुप बनवले जाते. काही ठिकाणी यात वाईन आणि टोमॅटोही घातला जातो.

Goulash Soup

गुलाश या शब्दाचा अर्थ आहे गुराखी. साधारणपणे नवव्या शतकात हंगेरीतले धनगर गुरे चारायला नेतांना सोबत खारवलेले आणि उन्हात सुकवलेले मांस चामड्याच्या पिशवीत घेऊन जात. त्यात पाणी मिसळून उकळून त्याचे सूप बनवून पीत असत. त्यावेळी आत्ता गुलाश सूपचा महत्वाचा भाग असलेल्या पॅप्रिकाचा वापर होत नव्हता, कारण सोळाव्या शतकात पॅप्रिकाचा मध्य युरोपातील खाद्य संस्कृतीत प्रवेश झाला. कमी वेळात तयार होणारे हे पौष्टीक सूप हंगेरीच्या साम्राज्या बरोबर मध्य युरोपात सर्वदूर पसरले आणि स्लोव्हाकीया, झेक रिपब्लिक, ऑस्ट्रीया इत्यादी देशांच्या खाद्य संस्कृतीचा भाग बनले. गुलाश सूपचा गाभा सर्व देशात सारखाच असतो पण प्रत्येक ठिकाणी त्यात वेगवेगळे पदार्थ, वाईन यांचा वापर होतो. 

श्निट्झेल (Schnitzel) :-

बुडापेस्ट (हंगेरी) मधील व्हॅसी स्ट्रीटवर ,व्हिएन्नातील प्रसिध्द खाऊ गल्ली नॅश मार्केटमध्ये फिरताना, ब्राटीस्लाव्हात (स्लोव्हाकिया) श्निट्झेलच्या पाट्या जिकडे तिकडे दिसत होत्या. श्निट्झेल हे मटण, चिकन, पोर्क, बीफ़, व्हिएल यापासून बनवतात. व्हॅसी स्ट्रीटवर एका रेस्टॉरंट मध्ये चिकन श्निट्झेलची ऑर्डर दिली. शेफ़ने फ़ायबरच्या हातोड्याने बोनलेस चिकनचा तुकडा ठोकून पातळ बनवला. त्यानंतर तो तुकडा पीठ, फ़ेटलेले अंड आणि पावाचा चुरा या मिश्रणात घोळवून तेलावर परतला. अशाप्रकारे तयार झालेले कुरकुरीत श्निट्झेल सॅलेड बरोबर सर्व्ह केले जाते. 

Schnitzel

श्निट्झेल या पदार्थाच्या शोधा बद्दल इतिहासकारां मध्ये दोन मत आहेत. हाप्स्बर्ग या राजघराण्याची एक शाखा इटलीत होती. मिलान शहरात ११३४ मध्ये आयोजित केलेल्या शाही मेजवानीसाठी हा पदार्थ प्रथम बनवला गेला होता. तर काही इतिहासकारांचे म्हणणे आहे की, रोमनांनी पहिल्या शतकात हा पदार्थ प्रथम बनवला त्याची नोंद ऍपिकस (Apicus) या पाककृतीच्या पुस्तकात आहे. रोमनांनी हा पदार्थ जर्मन प्रांतात आणला. युरोपियन लोकांनी श्निट्झेल हा पदार्थ जगभर नेला.

व्हिनर श्निट्झेल (Wiener Schnitzel) हा ऑस्ट्रीयाचा राष्ट्रीय खाद्यपदार्थ आहे, सणासुदीला आणि पाहूणे आले की हा खास पदार्थ आजही घरोघरी बनवला जातो. श्निट्झेल हा मुळ पदार्थ सर्व देशात सारखाच बनवतात पण प्रत्येक ठिकाणी त्याबरोबर वेगवेगळे पदार्थ असतात. हंगेरीत श्निट्झेल बरोबर भात, तळलेल्या बटाट्याच्या काचर्‍या मिळतात. स्लोव्हाकीयात श्निट्झेल बरोबर उकडलेले बटाटे , भाज्या आणि टार्टर सॉस बरोबर मिळते. 

डोबोस टोर्टे (Dobos torte) :-

गुलाश सूप, श्निट्झेल, चिकन पॅपारिका या पारंपारिक हंगेरियन पदार्थांचा आस्वाद घेतल्यानंतर गोड पदार्थाने जेवणाची इतिश्री करण्यासाठी डेझर्ट मध्ये एखादा हंगेरियन पदार्थ आहे का याची चौकशी केली . तेव्हा डोबोस टोर्टे या पेस्ट्रीची वेटरने शिफारस केली . डोबोस टोर्टे पेस्ट्री मध्ये स्पॉंज केकेच्या सात थरांमध्ये बटर चॉकलेट क्रिमचे थर असतात वरुन कॅरॅमल कस्टर्डचे टॉपिंग केलेले असते . पेस्ट्रीच्या बाहेरच्या बाजूला वॉलनट , चेस्ट नटचे तुकडे लावलेले असतात . चॉकलेटसाठी खास कोको पावडर वापरलेली असते . यामुळे ही पेस्ट्री खातानाच तोंडात विरघळत जाते .

Dobos torte

शेफ जोसेफ डोबोस याने १८८५ मध्ये नॅशनल जनरल एक्झिबिशन ऑफ बुडापेस्ट मध्ये हा पदार्थ प्रथम सादर केला. या प्रदर्शनाला हजर असलेल्या किंग फ्रांझ जोसेफ आणि राणी एलिझाबेथ यांनी हा पदार्थ खाऊन पाहीला . त्यांच्या पसंतीस उतरल्याने हा पदार्थ रॉयल डिनरचा भाग बनला . त्याकाळात फ्रिज नसल्यामुळे पेस्ट्रीज आणि केक जास्त काळ टिकवून हे मोठे आव्हान होते. त्यामुळे केक बनवले तरी स्थानिक बाजारांशिवाय दूरवर पाठवून व्यवसाय वाढवता येणे शक्य नव्हते . त्या दृष्टीने प्रयत्न करताना डोबोसने ही पेस्ट्रीची रेसिपी शोधून काढली . फ्रांसमध्ये प्रवास करताना त्याला  बटर क्रिमची कल्पना सुचली. चॉकलेट बटर क्रिम आणि केकवरील कॅरेमलचा थर यामुळे पेस्ट्री जास्त दिवस टिकत असे. रॉयल डिनरचा भाग असलेली आणि दिर्घ काळ  टिकणाऱ्या पेस्ट्रीला  मागणी यायला लागली . खास बनवलेल्या लाकडी खोक्यातून या पेस्ट्रीच सर्वदूर पाठवल्या जाऊ लागल्या . खुद्द डोबोसने युरोपात फिरुन पेस्ट्री बनवण्याची प्रात्यक्षिके अनेक ठिकाणी केली . आज बुडापेस्ट मध्ये डोबोस टोर्टे सर्व ठिकाणी मिळत असला तरी बुडा किल्ल्याच्या भागातील काही जून्या बेकऱ्या मधील या पेस्ट्रीची चव मूळ पेस्ट्रीच्या जवळ जाणारी असते असे स्थानिक लोक मानतात .

डोनेर कबाब (Doner Kebab/kabab):-

बाराव्या शतकात आजच्या तुर्कस्थानातल्या ओटोमान साम्राज्याने पूर्व युरोप पादाक्रांत केला होता. त्यानंतर विसाव्या शतकात कामधंद्या निमित्त अनेक तुर्की लोकांनी युरोपचा आश्रय घेतला. त्या लोकांनी आपल्या बरोबर आपली खाद्य संस्कृती युरोपात आणली आणि रुजवली. युरोपात फ़िरतांना अनेक ठिकाणी तुर्कस्थानातून आलेल्या लोकांची हॉटेल्स दिसतात. हॉटेलचे नाव आणि पुढे केबाब (कबाब) असे लिहीलेले असते. दुकानाच्या दर्शनी भागात काचे आड फ़िरणार्‍या उभ्या दांड्यावर उलट्या ठेवलेल्या कोनच्या आकारात मसाले लावलेले मटण शिजत ठेवलेले असते. येथे मिळणारा लोकप्रिय पदार्थ म्हणजे डोनेर केबाब. हा पदार्थ दोन प्रकारत मिळतो. प्लेट मध्ये आणि रॅप मध्ये.

Doner Kebab

Doner Kebab wrap

डोनेर कबाब मागवल्यावर तिथला कुक उभ्या दांड्यावर शिजत असलेल्या मटणाचे बोनलेस तुकडे आपल्या समोरच सुरीने कापून प्लेट मध्ये घेतो. सोबत वेगवेगळ्या प्रकारचे सॅलेड्स, पिट्टा ब्रेड आणि भात देतात. दोन ते तीन जणांना ही डिश खाता येते. डोनेर रॅप मध्ये मैद्याच्या रोटी मध्ये मटणाचे तुकडे सॉस आणि गाजर, लुट्येस इत्यादीचे सॅलेड असते. डोनेर कबाबचा शोध एकोणीसाव्या शतकात तुर्कस्थानातल्या बुर्सा शहरात या पदर्थाचा शोध लाहला. तेथून तो व्हाया इस्तंबूल जगभर पसरला. फ़ास्ट फ़ूड मध्ये त्याने आपले स्थान निर्माण केले. आपल्याकडे मिळणारा शोरमा हा त्याचा भाऊबंद आहे.      

Soproni आणि Borsodi या दोन स्थानिक draught beer सर्व ठिकाणी मिळतात. 

वॅसी स्ट्रीटवर खरेदीसाठी : (What to buy in Budapest)

१) पॅप्रिका (Paprika) :- पॅप्रिकाने हंगेरीच्या खाद्यसंस्कृतीत अढळ स्थान मिळवलेले आहे. हे आपल्या कडील लाल मसाल्या सारखे दिसते. सोळाव्या शतकात तुर्की आक्रमकांनी हा मसाला हंगेरीत आणला. सुकवलेल्या लाल मिरच्या आणि भोपळी मिरची यापासून हा मसाला बनवला जातो. पदार्थाना स्वाद आणि रंग येण्यासाठी याचा वापर करतात. 

Paprika

२) टोकाजी वाईन (Tokaji Wine) :- राणी एलिझाबेथच्या वाढदिवसाला हंगेरीचा सम्राट फ़्रांझ जोसेफ़ टोकाजी वाईनच्या १२ बाटल्या पाठवत असे (महिन्याला एक अशा एकूण ९७२ बाटल्या ८१ व्या वाढदिवसापर्यंत पाठवल्याची नोंद आहे.) पूर्व हंगेरीत बनणारी ही टोकाजी वाईन अनेक फ़्लेवर मध्ये उप्लब्ध आहे. रुपये २००/- पासून २०००/- रुपया पर्यंत टोकाजी वाईन मिळते (मिळण्याचे ठिकाण २३ वॅसी स्ट्रीट) 

Tokaji Wine

३) युनिकम (Unicum) :- ४० औषधी वनस्पती आणि मसाल्यांपासून दारु बनवण्याची पध्दत सम्राट जोसेफ़-२ याचे रॉयल डॉक्टर Dr. József Zwack यांनी १७९० मध्ये शोधून काढली. याचा फ़ॉर्म्युला अनेक शतके गुप्त ठेवंण्यात आला होता. युनिकम हे हंगेरीचे राष्ट्रीय पेय आहे . ४० % अल्कोहल असलेली ही दारु औषधी आहे अशी अनेक हंगेरीयन लोकांची आजही श्रध्दा आहे. ४००/- पासून १००००/- रुपया पर्यंत युनिकम मिळते. (मिळण्याचे ठिकाण २३ वॅसी स्ट्रीट) 

४) हंगेरीयन सिक्रेट बॉक्स (Hungerian Secret box) :- चोर कप्पे असलेले वेगवेगळ्या रंगाचे, आकाराचे लाकडी बॉक्स येथे मिळतात. मध्ययुगापासून दागिने ठेवण्यासाठी हे बॉक्स वापरले जातात.

५) रुबिक क्युब (Rubic Cube) :- जगभरात मोठ्या प्रमाणावर वापरले जाणार्‍या रुबिक क्युबचा शोध हंगेरीयन प्रोफ़ेसर ईमो रुबिक याने १९७४ मध्ये लावला. वॅसी स्ट्रीट वरच्या अनेक दुकानात रुबिक क्युब मिळतो.

६) पारंपारीक हंगेरीयन झगा (शर्ट) :- पांढर्‍या किंवा क्रिम कलरच्या या शर्टवर काशीदा विणलेला असतो. 

Hungarian Shirt 

या शिवाय व्हॅसी स्ट्रीटवर सोवेनियर, मॉन्युमेंटस, स्कार्फ़, टिशर्ट्स इत्यादी कुठल्याही पर्यटन स्थळी मिळणार्‍या वस्तू मिळतात.

Souvenir Vaci street 

व्हॅसी स्ट्रीटवर पोटपूजा करुन आम्ही बुडापेस्ट मधल्या दुसर्‍या दिवसाची सांगता केली.

***********

बुडापेस्ट शहर पर्यटकांसाठी उत्तम आणि सुरक्षित शहर आहे. इंग्रजी भाषेचा अडसर सोडला तर स्थानिक लोक मदतीला तप्तर आहेत. सर्व ठिकाणी माहिती फ़लक, दिशादर्शक फ़लक इंग्रजी भाषेत आहेत. इंटरनॅशनल कॉलिंग करुन घेतल्यास व्होडाफ़ोन चालतो. मुख्य म्हणजे इतर युरोपीय देशांच्या मानाने स्वस्ताई आहे. बुडापेस्ट (हंगेरी), ब्राटीस्लाव्हा (स्लोव्हाकीया) , ऑस्ट्रीया हे तीन देश एकमेकांपासून जवळ आहेत. ते सात दिवसात आरामात पाहून होतात. मुंबई ते बुडापेस्ट आणि विएन्ना ते मुंबई विमान तिकिट काढल्यास कमी पैसे लागतात. या देशात आणि देशांतर्गत प्रवासासाठी ट्रेन आणि बस हे दोन पर्याय आहेत. आधीच तिकीटे काढली तर स्वस्तात तिकीटे मिळतात. ट्रेन आणि बसच्या तिकिटां संदर्भात शोधाशोध करतांना एक गोष्ट सापडली. तुम्ही ज्या देशातून दुसर्‍या देशात जात आहात तिथल्या रेल्वेच्या वेबसाईट वरुन तिकिटे काढली तर स्वस्त पडतात. उदाहरणार्थ बुडापेस्ट (हंगेरी) वरुन विएन्नाला (ऑस्ट्रीया) जाण्यासाठी ट्रेनची तिकीटे OBB या ऑस्ट्रीयन रेल्वेच्या साईटवर ज्या किंमतीत होती त्याच्या पेक्षा निम्म्या किंमतीत हंगेरीयन रेल्वेच्या साईटवर मिळाली आणि ती सुध्दा सीट रिझर्वेशनसकट (साधारणपणे तिकिट काढल्यावर आपल्याला फ़्री सीट मिळतात म्हणजे प्रवासा दरम्यान ज्या सीट रिकाम्या असतात त्यावर जाऊन बसायचे. (पिक सीझन मध्ये अशा सीट मिळणे कठीण असते.) जर रिझर्व्ह सीट हव्या असतील तर त्यासाठी जास्तीचे पैसे भरावे लागतात.) विएन्नाहून बसने ब्राटिस्लाव्हाला जातांनाही हाच अमुभव आला. flexi bus या युरोपात मोठ्या प्रमाणावर चालणार्‍या बसच्या तिकिटापेक्षा Slovak lines या स्लोव्हाकियाच्या स्थानिक बसचे तिकिट कमी पैशात मिळाले.          

जाण्यासाठी उत्तम कालावधी :- जून ते सप्टेंबर 

दुसर्‍या दिवसाचा खर्च (बुडापेस्ट :- बुडा साईड)

राहाण्याचा खर्च :- ४५००/-

दुपारचे जेवण (डोनेर कबाब, पिझा, Soproni) :- ७८०/- (३ जणांसाठी)

वॅसी स्ट्रीट (श्निट्झेल,गुलाश सूप, डोबोस टोर्टे, Borsodi)  :- २१००/- (३ जणांसाठी)

स्वस्तात मस्त सफ़र बुडापेस्टची भाग- १ (Budapest in two days) हा पहीला भाग जरुर वाचा. 
वाचण्याकरिता खालील लिंकवर टिचकी मारा.....

https://samantfort.blogspot.com/2019/08/budapest-in-two-days.html

Symbol of Austro Hungerian Dynasty, Buda Castle

Buda Castle 

Photos by :- Amit & Kaustubh Samant , Copyright

#budapest#budacastle#Goulashsoup#Schnitzel#vacistreet#dobos torte#paprika#what&wheretoeatinbudapest#thingstodoinbudapest#howtoplanbudgettriptobudapest#hungery#hamaminbudapest#thermalbathsofbudapest#

स्वस्तात मस्त सफ़र बुडापेस्टची भाग- १ (Budapest in two days)

Pest Side view from Buda Side , Budapest

मध्यपूर्व युरोपातील हंगेरी, स्लोव्हाकिया आणि ऑस्ट्रीया हे तीन देश फिरायचे ठरल्यावर सर्वप्रथम अनेक वेबसाईट, ब्लॉगज वाचून, गुगल मॅपचा आधार घेऊन नेहमीची प्रसिध्द ठिकाणे आणि काही ऑफ़बीट ठिकाणे पहाण्यासाठी प्लान बनवला. मग विमानाची तिकीटे बुक करुन टाकली. सहा महिने आधी तिकिटे काढल्यामुळे स्वस्तात मिळाली. 

एअर फ्रांसच्या विमानाने पॅरीसला उतरलो. पॅरीसहून बुडापेस्टला जाणारे विमान १ तासाने होते. युरोप मधील २७ देशांसाठी एकच व्हिसा (Shengen Visa) काढावा लागतो. त्यासाठी जगभर VSF Center या संस्थेची नियुक्ती केलेली आहे. ती संस्था तुमच्याकडून सर्व कागदपत्रे आणि पासपोर्ट घेउन तुम्ही जाणार त्या देशाच्या दुतावासाला (Embassy) पाठवतात. शेंगेन व्हिसाच्या नियमांनुसार तुम्ही  ज्या देशात जास्त दिवस राहाणार त्या देशाच्या दुतावासाला व्हिसासाठी (Shengen Visa) अर्ज करावा लागतो. आमचा मुक्काम ऑस्ट्रीयात पाच दिवस असल्याने आम्ही ऑस्ट्रीयाच्या दूतावासाला अर्ज केला होता. पण आम्ही युरोपात हंगेरीत प्रवेश करणार होतो. त्यामुळे हंगेरीत इमिग्रेशन होइल असे आम्ही गृहीत धरले होते. झाले वेगळेच युरोपात उतरल्यामुळे पॅरिसलाच आम्हाला इमिग्रेशन करावे लागले . पॅरीसच्या विमानतळावरील गर्दीमुळे अर्धातास गेला. पुढच्या विमानाला केवळ १५ मिनिटे उरली होती. मग अवाढव्य पसरलेल्या विमानतळावर सकाळी सकाळी जॉगिंग करत धापा टाकत विमानात पोहोचलो. आम्हाला घेतल्यावर विमानाचे दार बंद झाले. हंगेरीत उतरलो एअर फ्रांसची कनेक्टेड फ्लाईटस असूनही आमच सामान आले नव्हते. त्याचा तक्रार अर्ज दिला. हंगेरीत युरो चालतात, पण स्थानिक करंसी हंगेरियन फोरींट (Hungerian forint (HUF)) आहे, ती जवळ असली की सर्व व्यवहार सुरळीत होतात, वस्तू स्वस्तात मिळतात. हंगेरीत फ़िरतांना सर्वत्र वस्तूंचे, तिकिटांचे, खाण्याच्या पदार्थांचे दर इत्यादी हंगेरियन फोरींट मध्ये लिहिलेले असतात. त्यामुळे स्थानिक करंसी जवळ असली की युरोचे हंगेरियन फोरींट करण्यासाठी आकडेमोड करत बसावी लागत नाही.  विमानतळावर चक्क भारतीय रुपये देउन स्थानिक करंसी विकत घेतली. (०.२४ रुपये = १ HUF जुलै २०१९ चा भाव)   

Hungarian Currency (HUF)

100 E & 200 E Bus to Pest from Budapest Air port 

विमानतळापासून शहर २३ किलोमीटरवर आहे . शहरात जाण्यासाठी टॅक्सी, बस आणि ट्रेन असे पर्याय आहेत . टॅक्सी आणि बस विमानतळा बाहेरच मिळतात. 100E आणि 200 E आणि या बस शहरात वेगवेगळ्या मार्गाने जातात. या बसचे तिकीट काढण्यासाठी स्टॉपजवळच तिकीट व्हेंडींग मशिन आहे . त्यात क्रेडीट / डेबिट कार्ड किंवा पैसे टाकून तिकिट  काढता येते. आम्ही बसने ३० मिनिटात पेस्ट मधल्या ॲस्टोरीया या भागात पोहोचलो. येथून चालत १० मिनिटावर Air BNB ची आमची अपार्टमेंट असलेल्या बिल्डींगपाशी पोहोचलो. इथे प्रत्येक बिल्डींगला अवाढव्य दार असते आणि ते इलेक्ट्रॉनिकली लॉक होते . तुमच्याकडे पासवर्ड किंवा चावी असेल तरच उघडू शकता . आम्ही तिथे असलेल्या डोअर फोनवरून आमच्या होस्टला फोन केला . ती लगबगीने खाली आली. आमचे स्वागत करुन ती एक मिनिटात येते सांगून गेली आणि एक हंगेरियन वाईनची बॉटल घेउन आली. आम्हाला सर्व सूचना देउन गायब झाली ती पुन्हा भेटली नाही . (इथे अपार्टमेंट सोडताना चावी लेटर बॉक्स मध्ये टाकून जायची असते.) आम्ही  राहात होतो या भागातल्या इमारती रशियन राजवटीच्या काळात बांधलेल्या असाव्यात. इमारतीतली लिफ्ट बाबा आजमच्या जमान्यातली होती. त्यातून प्रवास करण्यात वेगळच थ्रील होते .

आवरुन लगेच फिरायला बाहेर पडलो. अस्टोरिया चौकात ऱेड बस, बिग बस इत्यादी केवळ पर्यटकांसाठी असलेल्या "हॉप इन हॉप ऑफ" बसचे एजंट हाका मारुन बोलवत होते. बस मधून फिरण्यासाठी २४ तास, ३६ तास, ७२ तास असे पास मिळतात . बुडा आणि पेस्ट ही दोन ठिकाणे व्यवस्थित पाहायला दोन दिवस पूरतात. त्यामुळे आम्ही ४८ तासाचा पास काढला. या पासवर अनेक म्युझियम्स मधे एंट्री फ़्री असते, रेस्टॉरंट, बोटींग, हमामखाने (Baths) याठिकाणी ५ ते १० % डिस्काऊंट असते. सोबत पर्यटनस्थळांचा नकाशा आणि माहिती दिली होती .

Hop in Hop Out bud, Budapest

बुडापेस्ट शहराच्या मधून डॅन्यूब नदी वाहाते . या नदीने या शहराचे दोन भाग केलेले आहेत . नदीच्या एका किनाऱ्यावर बुडा वसलेले आहे तर दुसऱ्या किनाऱ्यावर पेस्ट वसलेले आहे . डॅन्यूब नदी ही युरोपातील महत्वाची नदी . जर्मनीत उगम पावून २८५० किलोमीटरचा प्रवास करुन ही नदी काळ्या समुद्राला जाऊन मिळते . आजपर्यंत अनेक संस्कृती या नदीच्या काठी नांदलेल्या आहेत त्यातलीच एक  आपल्या सगळ्यांना सुपरिचित असलेली रोमन संस्कृतीही या नदीच्या काठाने फोफावली . आजच्या घडीला व्हिएन्ना (ऑस्ट्रिया) , ब्राटीस्लावा (स्लोव्हाकिया) , बुडापेस्ट (हंगेरी) , बेलग्रेड (सर्बिया) या ४ देशांच्या राजधान्या या नदीच्या काठी वसलेल्या आहेत .

बुडापेस्टच्या बुडा भागात किल्ले आणि गरम पाण्याचे झरे , हमामखाने आहेत . तर पेस्ट भागात पार्लमेंट हाउस , हिरो स्क्वेअर, सिनेगॉग , रुइन बार इत्यादी महत्वाची ठिकाणे आहेत .

आम्ही पेस्ट भागात राहात असल्याने आज पेस्ट फिरायचे ठरवले . पेस्ट असे लिहिलेल्या बस मध्ये चढलो . बस मध्ये चढल्यावर पास व्हॅलिडेट केला, त्या वेळेपासून पुढचे २४ , ४८ , ७२ तास, जसा पास असेल त्याप्रमाणे आपल्याला बस मधून प्रवास करता येतो. बसमध्ये एक इअर फोन दिला जातो . तो आपल्या सीटच्या बाजूच्या सॉकेट मध्ये लावल्यावर आपल्याला बस जात असलेल्या परिसराची आणि पर्यटनस्थळाची माहिती दिली जाते. या दुमजली बसच्या वरच्या मजल्यावर छत नसते . त्यामुळे समोरचा आणि आजूबाजूचा परिसर व्यवस्थित पाहाता येतो.

 Hero Square (Hősök tere) (Millennium Monument )

1)    Hero Square  

हिरो स्क्वेअर या भव्य चौकात आठव्या - नवव्या शतकात हंगेरीत असलेल्या सात टोळ्यांच्या प्रमुखांचे (Seven chieftains of the Magyars) भव्य पुतळे आहेत. टोळ्यांचे पारांपारीक वेष, शिरस्त्राण, हत्यारे घेतलेले हे पुतळे शिल्पकलेचा उत्तम नमुना आहेत. प्रत्येक पुतळ्या खाली त्या व्यक्तीच्या आयुष्यातील महत्वाचा प्रसंग चित्रीत केलेले पॅनल आहे. या ठिकाणी हौतात्म्य पत्करलेल्या  सैंनिकांचे स्मारक "हिरो स्टोन " आहे. अठराव्या शतकात बनवलेल्या या स्मारकाला "मिलेनियम स्मारक" या नावानेही ओळखले जाते.

Museum of Fine Arts

2)  Museum of Fine Arts

या चौकाच्या एका बाजूला फ़ाईन आर्ट म्युझियम आणि दुसर्‍या बाजूला पॅलेस ऑफ़ आर्ट आहे.  फ़ाईन आर्ट म्युझियम (Museum of Fine Arts) पाहाण्यासारखे आहे. हे म्युझियम पाहाण्यासाठी वेगळे तिकिट काढावे लागते. म्युझियम पाहून हिरो स्क्वेअरच्या मागच्या बाजूला गेल्यावर सिटी पार्क आहे. पार्क मध्ये बोटॉनिकल गार्डन, प्राणी संग्रहालय, तलाव आणि अनेक रेस्टॉरंट आहेत. शनिवार रविवार या ठिकाणी स्थानिकांची गर्दी असते.

Vajdahunyad Castle, Budapest

Anonymvs, Vajdahunyad Castle, Budapest

Vajdahunyad Castle, Budapest

3)  Vajdahunyad Castle & City Park

सिटी पार्क मध्ये वाज्दाहुन्याड (Vajdahunyad Castle)  कॅसल आहे. या कॅसलच्या तटबंदीला लागून तलाव आहे. तलावात बोटींग करता येते. या तलावातले पाणी किल्ल्या भोवतीच्या खंदकात फ़िरवलेले आहे. किल्ल्याच्या भव्य प्रवेशव्दारातून आत गेल्यावर उजव्या बाजूला एक ४० मीटर उंच टॉवर आहे. त्यावर जाऊन आजूबाजूचे दृश्य पाहाण्यासाठी ६०० HUF  भरावे लागतात. किल्ल्यातील महालाचे म्युझियम मध्ये रुपांतर करण्यात आलेले आहे. या शिवाय किल्ल्यात एक चर्च आणि दोन सुंदर पुतळे आहेत. त्यातील  Anonymvs हा एका लेखकाचा पुतळा पाहाण्या सारखा आहे.

Széchenyi Thermal Bath, Budapest . PC szechenyispabaths.com

4)  Széchenyi Thermal Bath

सिटी पार्क जवळच Széchenyi Thermal Bath हा युरोपातील सर्वात मोठा हमामखाना आहे. या ठिकाणी पर्यटकांची भरपूर गर्दी असते. http://szechenyispabaths.com या साईटवर जाऊन सशुक्ल तुम्ही वेळ बुक करु शकता. या शिवाय बुडापेस्ट मध्ये अनेक हमामखाने आहेत http://www.bathsbudapest.com या साईटवर त्यांची माहिती, रेट, पॅकेजेस आणि वेळा मिळतात. यात रुडास सारखा सगळ्यात जूना हमामखाना आहे. बुडापेस्ट पासवर लुकास बाथ मध्ये फ़्री एंट्री आहे. दुसर्‍या दिवशी आम्ही त्याचा अनुभव घेणार होतो. त्यामुळे पुन्हा हिरो स्क्वेअर जवळील बस स्टॉपवर येऊन बस पकडली. 

Hungarian parliament building from Buda side

Hungarian parliament building

5)  Hungarian parliament building & Shoes on Denube

पुढचे ठिकाण होते. हंगेरीयन पार्लमेंट. या ठिकाणे बस जात जात नाही त्यामुळे जवळच्या स्टॉपवर उतरुन चालत पार्लमेंटच्या भव्य इमारतीपाशी पोहोचलो. १९०२ मध्ये बांधलेली गॉथिक शैलीतली ही भव्य इमारत डॅन्यूब नदीच्या काठी आहे. सिक्युरीटीचा जाच नसल्यामुळे ही इमारत जवळून व्यवस्थित पाहाता येते. पार्लमेंट आतून पाहाण्यासाठी गाईडेड टूर्स आहेत. त्यासाठी ऑनलाईन बुकीग करावे लागते.  

Shoes on Danube, Budapest

पार्लमेंट पासून ५ मिनिटाच्या अंतरावर हे आगळेवेगळे स्मारक आहे . या ठिकाणी ३० बुटांच्या जोड्या नदीच्या काठावर ठेवलेल्या आहेत . ब्रॉंझ मध्ये बनवलेले हे स्त्री, पुरुषांचे , मुलांचे बूट वेगवेगळ्या मापाचे , डिझाईनचे आहेत. या बूटांच्या जोड्यांच्या मागे काळा इतिहास आहे. (यावर वेगळा ब्लॉग, "डॅन्यूब संथ वाहातेच आहे" लिहिलेला आहे, https://samantfort.blogspot.com/2019/07/blog-post.html ब्लॉग वाचण्याकरिता लिंकवर टिचकी मारा). येथुनच डेन्यूब सफ़रीसाठी बोटी सुटतात. यातील डिनर क्रूझ प्रसिध्द आहेत. या भव्य बोटींवर फ़क्त डिनर, डिनर आणि ५ स्थानिक वाईन्स, डिनर आणि ५ स्थानिक बियर इत्यादी अनेक पॅकेजेस असतात. त्यांचे बुकींग ऑनलाईन करता येते. या एक तासाच्या सफ़ारीत जेवणाचा आस्वाद घेता घेता डेन्यूबच्या काठी असलेल्या सगळ्या मोठ्या इमारती, किल्ले पाहायला मिळतात.

Dohany street synagogue

Dohany street synagogue

Dohany street synagogue

Dohany street synagogue

Holocaust tree of life memorial, Budapest

Holocaust tree of life memorial, Budapest

6)  Dohany street synagogue

आमचा पुढचा स्टॉप होता डोहानी स्ट्रीट सिनेगॉग. हे जगातले दुसर्‍या क्रमांचे सर्वात मोठे ज्यूंचे प्राथना स्थळ आहे. १८५४-५९ मध्ये इस्लामिक आणि गॉथिक स्थापत्य शैलीच्या मिश्रणातून हे सिनेगॉग बांधण्यात आले. या सिनेगॉगच्या दोन्ही बाजूस दोन ४३ मीटर उंचीचे मिनार आहेत,. त्यावर घुमट आहेत. या सिनेगॉग कॉम्प्लेक्स मध्ये प्रार्थना स्थळ, ज्युईश म्युझियम, ज्युईश सिमेट्री आणि हिरो टेंपल यांचा समावेश आहे. तिकिट काढून सिनगॉग मध्ये शिरल्यावर ज्युईश पध्दतीची टोपी घालावी लागते. याठिकाणी सर्व भाषेतील गाईडेड टूर्स आहेत. आमच्या ईंग्रजी गाईडने सिनेगॉग आणि परिसराची उत्तम माहिती दिली. सिनेगॉगच्या मागच्या प्रांगणात एक स्टीलचे झाड बनवलेले आहे. त्याला "होलोकॉस्ट ट्री ऑफ़ लाईफ़" म्हणतात. त्या झाडाचे प्रत्येक पानावर नाझी अत्याचाराला बळी पडलेल्या ज्यू व्यक्तींची नावे कोरलेली आहेत. सिनेगॉग शनिवारी बंद असते.

Szimpla Kert Ruined Bars, Budapest

7)  Szimpla Kert Ruined Bars.

सिनेगॉग मधुन बाहेर पडल्यावर त्याच रस्त्याने १० मिनिटे चालत जाऊन मुख्य रस्ता सोडून गल्लीत शिरल्यावर दुतर्फ़ा जुन्या इमारती दिसतात. त्यातील एका इमारतीत Szimpla Kert हा प्रसिध्द रुईन पब आहे. हॉलोकास्ट्पूर्वी लाखाच्यावर ज्यू हंगेरीत राहात होते. केवळ ५ महिन्यातच त्यापैकी ८०००० ज्यूंना ॲरो क्रॉस पार्टीने कॉंस्ट्रेशन कॅंप मध्ये पाठवून दिले,  तर १०००० च्यावर लोकांची बुडापेस्ट मध्येच हत्या करण्यात आली. बुडापेस्टच्या ज्यू डिस्ट्रीक्ट मधील या लोकांची राहाती घरे अनेक वर्षे तशीच पडून होती. कुठलीही देखभाल नसल्याने घरांची पडझड झाली होती. अशा प्रकारे मोडकळीस आलेली एक इमारत आणि स्टोव्हची फ़ॅक्टरी पाडून टाकण्याचा निर्णय इसवीसन २००२ मध्ये प्रशासनाने घेतला. त्यावेळी काही ज्यू तरुणांनी एकत्र येऊन ती जागा विकत घेतली आणि त्या ठिकाणी Szimpla Kert हा पहिला रुईन पब चालू केला. बार आणि पबच्या ठराविक साचातल्या सजावटीला आणि नेहमीच्या वातावरणाला छेद देणारा हा पब अल्पावधीतच लोकप्रिय झाला. त्यानंतर त्या भागातील पडक्या इमारतीत अनेक रुईन पब उघडले. देशोदेशीच्या पर्यटकांसाठी हे पब्स आता मुख्य आकर्षण बनलेले आहेत.

Szimpla Kert Ruined Bars, Budapest

संध्याकाळी ४ वाजता हे बार उघडता आणि पहाटे पर्यंत चालू असतात. मुख्य रस्ता सोडून गल्लीत शिरल्यावर दुतर्फ़ा जुन्या इमारती दिसतात. त्यातील एका इमारतीत Szimpla Kert हा प्रसिध्द रुईन बार आहे. इमारतीच्या बोळातून आत शिरल्यावर दोन्ही बाजूला खोल्या आहेत. पडझड झालेल्या या खोल्यांमध्ये बसण्याची व्यवस्था केलेली आहे. खोलीत असलेल्या जुन्या टब मध्ये, कमोडवर बसूनही काही पर्यटक बियरचा आस्वाद घेत होते.  पुढे जातांना बोळातही काही बाकडे मांडून ठेवलेले आहेत. इमारतीच्या मधल्या चौकातील छत कोसळल्यामुळे थेट आभाळाखाली बसण्याची व्यवस्था केलेली आहे. लोखंडी जीने लावून वरच्या मजल्यावर जाण्याची आणि बसण्याची सोय केलेली आहे. या ठिकाणी बुडापेस्ट मधील ड्राफ़्ट बियर्स, वाईन्स यांना सर्वात जास्त मागणी असते. त्याबरोबर उत्कृष्ट खाद्यपदार्थही या ठिकाणी मिळतात. रात्र जशी चढत जाते तसा देशोदेशीच्या पर्यटकांनी रुईन बार्स फ़ुलून जातात. सगळीकडे उत्साहाचे वातावरण असते.

Szimpla Kert Ruined Bars, Budapest

रुईन बार मध्ये लाईव्ह म्युझिक, मुव्ही स्क्रीनिंग, आर्ट गॅलरी, फ़ार्मर्स मार्केट इत्यादी वेगवेगळे उपक्रम राबवले जातात. Szimpla Kert नंतर या भागात अनेक रुईन बार आणि पब्स सुरु झाले. त्यापैकी प्रत्येक रुईन बारचे आपले वैशिष्य़्य आणि वेगळेपण आहे. डोबोझ हा रुईन बार तिथल्या सात डान्स फ़्लोअरसाठी प्रसिध्द आहे. या बारचे अजून एक वैशिष्ट्य म्हणजे या बारच्या इमारतीच्या मधल्या चौकात असलेले २५० वर्ष वयाचे झाड आहे. हे बुडापेस्ट मधील सगळ्यात जूने झाड आहे. चौकातल्या झाडावर चढणारा लाकडी किंगकॉंग बनवलेला आहे. याशिवाय या रुईन बार मध्ये अनेक काष्ठ शिल्प आहेत. भिंतीवरील ग्राफ़ीटी पाहाण्यासारखी आहे.

दुसर्‍या महायुध्दा नंतर इतर अनेक पूर्व युरोपातील देशांप्रमाणे हंगेरीतही कम्युनिस्ट राजवट होती. कम्युनिस्ट या थीमला वाहीलेला रेड रुईन बार आहे. या बार मध्ये जगभरातल्या कम्युनीस्ट नेत्यांची कॅरीकेचर्स आणि कम्युनीस्ट काळातल्या स्लोगन्सची खिल्ली उडवणारी ग्राफ़ीटी येथे पाहायला मिळते. रॉक आणि मेटल म्युझिक ही इथली खासियत आहे.  

Szimpla Kert Ruined Bars, Budapest

 

या शिवाय अजूनही काही रुईन बार्स याठिकाणी आहेत. बुडापेस्ट मध्ये फ़िरायला गेल्यावर एक संध्याकाळ या रुईन पब्जचे वेगळे वातावरण अनुभवण्यासाठी राखून ठेवली पाहीजे. रुईन बार मधील जेवणाचा आस्वाद घेऊन आम्ही आमचा पेस्ट मधला पहिला दिवस संपवला.

पहिल्या दिवसाचा खर्च (बुडापेस्ट :- पेस्ट साईड)

राहाण्याचा खर्च :- ४५००/-

विमानतळ ते बुडापेस्ट :- २५०/- (माणशी)

बुडापेस्ट कार्ड (पास) :- १७५०/- (४८ तासासाठी)

दुपारचे जेवण (चिकन, व्हेज पिझा, ड्रिंकस) :- ८५०/- (३ जणांसाठी)

सिनेगॉग एंट्री फ़ी :- ३५०/- (माणशी)

Szimpla Kert रुईन पब (डिनर, ड्रिक्स) :- २५००/- (३ जणांसाठी)

पुढच्या भागात इतिहास, खाद्यसंस्कृती आणि बुडा भागातल्या पर्यटन स्थळांबद्दल वाचण्याकरिता खालील लिंकवर टिचकी मारा.. 
https://samantfort.blogspot.com/2019/09/what-where-to-eat-buy-in-budapest.html

Photos by :- Amit & Kaustubh Samant , copyright

#howtoplanbudgettriptobudapest#budapest#szimplaKert#ruinedBars#synagagueinbudapest#heroSquare#hosoktere#millenniummonument#hungery#whattoseeinbudapest#